एका म्हशीची गोष्ट / A Story of a buffalo

माझ्या लहानपणीची गोष्ट आहे. शाळेत जाताना गोरेगांव रेल्वे स्थानकाच्या बाजूला असलेल्या म्हशींच्या बाजारातून आम्ही मुले चालत जात असू. एके दिवशी बघितले तर तिकडे एक मोठी लॉरी उभी होती. तिच्या मागच्या उघड्या बाजूला एक रुंद लाकडाची फळी लावली होती.  त्यावरून म्हशींना लॉरीवर चढवत होते.  त्यांना दुसऱ्या बाजारात नेण्यात येत होते.

काही म्हशी शांतपणे फळीवरून चढत लॉरीमध्ये निमुटपणे जाऊन उभ्या राहत होत्या परंतु काही म्हशी फळीवर चढायला तयार नव्हत्या. त्यांना फळीवर चढवायला चार पाच भैये प्रवृत्त करत होते तरीसुद्धा त्या ऐकायला तयार नव्हत्या. शेवटी भैयांनी त्यांच्यावर जबरदस्ती करायला सुरुवात केली. प्रथम त्यांना फळीवर ढकलू लागले पण म्हशी फळीच्या दोन्ही बाजूने खाली उतरू लागल्या. भैयांना ते सहन नाही झाले. दोन भैये फळीच्या दोन बाजूला उभे राहिले व जश्या म्हशी फळीच्या बाजूला सरकायच्या तसे ते हातातल्या काठीने त्यांना मारून ठुस्कावून परतवू लागले. म्हशींजवळ आता काही पर्याय उरला नव्हता. फळी वरून परत फिरले तर मागे दोन भैये, बाजूने पळायचा प्रयत्न केला तर दोन्ही बाजूला एक असे दोन भैय्ये उभे. म्हशी त्यांच्या माराला घाबरून शेवटी फळीच्या चौथ्या दिशेला म्हणजे लॉरीमध्ये जाऊ लागल्या.

सर्व म्हशी लॉरीत गेल्यावर चारही भैये विजयी मुद्रेने एकमेकाकडे बघू लागले. एकाने लॉरीचा मागचे फळकुट वर करून साखळीने घट्ट बांधून बंद केले व लॉरीवर एक काठी मारून, चालकाला निघायचा आदेश दिला. लॉरी त्या म्हशींना घेऊन निघाली. चारही भैय्ये आपल्या पराक्रमावर खुश होऊन, कपाळावरचा घाम फुसत, बाजूच्या चहाच्या टपरीवर जाऊन चहाचे भुरके मारत बसले.

मी त्या म्हशींची किंव करावी कि त्या भैय्यांच्या सफलतेचे कौतुक करावे ह्या संभ्रमात शाळेच्या दिशेने चालू लागलो.

काळ असाच पुढे सरकत गेला, वर्षानंतर वर्षे मागे पडू लागली. २००५ साली झालेल्या सार्वजनिक निवडणुकीनंतर कॉंग्रेसने समविचारी पक्षांचे गठबंधन करून सरकार सरकार स्थापन केले व अचानक भारताच्या उद्योगवृद्धी दराने चढती घौडदौड सुरू केली. बांधकाम उद्योगाने तर सर्वांनाच चकीत करून टाकले. घरांच्या किमती एक दोन वर्षातच तीन चार पट वाढल्या.

मला अजूनही स्पष्ट आठवते, माझा मित्र २००५ साली मुंबईत अंधेरीला एक घर घेत होता. साधारण २४ लाखाला त्याला ते मिळत होते परंतु त्याने २२ लाखाची तयारी दाखवली. घरमालकाने २४ चा आकडा तर माझ्या मित्राने २२ चा आकडा पकडून ठेवला व तो सौदा झालाच नाही. मित्राची नोकरीतून बदली झाली व तो पुढील दोन वर्षांसाठी इंग्लंडला निघून गेला. तो परतला तेव्हा त्याच घराचा भाव साठ लाख झाला होता. आता ते घर दोन लाखासाठी सोडाच तर पूर्णपणे त्याच्या आवाक्याबाहेर गेले होते.

पुढे २००८ साली जागतीक अर्थव्यवस्था अशी काही मंदीच्या खाईत पडली की आजमितीपर्यंत ती स्वतःला सावरू शकली नाही. भारताची अर्थव्यवस्था काही ह्याला अपवाद नव्हती, आपल्याकडेही बहुतेक सारेच उद्योग अजूनही मंदीचा सामना करत आहेत. देशातील विविध क्षेत्रातील विद्वान आपापल्यापरीने सरकाराला मंदीतून बाहेर पडण्याचे उपदेश देत आहेत परंतु परिस्थितीत काही जास्त फरक पडला नाही.

गेली दोन एक वर्षे गृहबांधकाम उद्योग, कमी विक्रीमुळे शांत पडला आहे. बिल्डर्स सतत सरकारला, ग्राहकांना घरे खरीदण्याचे प्रोत्साहन देणाऱ्या योजना बनविण्यासाठी साकडे घालत आहेत. त्यांच्या मते गृहकर्जे स्वस्त केली म्हणजेच त्यावरील व्याजदर कमी केला तर घरांची विक्री वाढेल. दुसरी एकसूचना गृहकर्जे देणाऱ्या संस्थांनी मांडली की गृहकर्ज परतफेडीवर व त्यावरील दिलेल्या व्याजावर आयकरात सूट दिली तर ग्राहकांना कर्जे घेण्यास प्रोत्साहन मिळेल.

आश्चर्याची गोष्ट म्हणजे एकही माणूस बिल्डर्सना घरांच्या किमती कमी करण्याचा उपदेश करत नव्हता. सर्वांच्या मते ह्या मंदीच्या रोगाचे मूळ कारण ग्राहकच होता. जिथपर्यंत तो घरे घेण्यासाठी पुढे येणार नव्हता तिथपर्यंत मंदी उठणार नव्हती. थोडक्यात जो काही इलाज करायचा तो म्हणजे ग्राहकाला जबरदस्ती ठुस्कून पुढे ढकलणे हाच होता. सगळ्याचा कहर म्हणजे काही दिवसांपूर्वीच आपल्या वित्तमंत्र्यांनी एक विधान केले की बांधकाम उद्योग सध्या संकटातून जात आहे व त्यांना सरकारने मदत नाही केली तर तो मरून जाईल.

आणी मला म्हशींचा प्रसंग आठवला.

नजरे समोर चित्र उभे राहिले त्यात लॉरी म्हणजे बिल्डर्सचा आ वासलेला हावरा जबडा फळीच्या एका बाजूला बिल्डर्स तर दुसऱ्या बाजूला कर्जे देणाऱ्या संस्था व माठीमागे सरकार. फरक एकच होता तो म्हणजे फळीवर बुद्धीवादी ग्राहक होते. बुद्धी ग्राहकाला लॉरीत जाण्याची अनुमती देत नव्हती तर सरकार उघडपणे ग्राहकाला काठीने ठुसकण्याचे काम करू शकत नव्हते! फळीच्या दोन्ही बाजूचे कधी काकुळतीने तर कधी डोळे वटारून सरकारला खुणा करत होते की अरे बाबा जबरदस्तीने नाही तर गोंजारून तरी म्हशीला लॉरीत चढवा !!

An open letter to the Finance Minister

Hello Mr. Finance Minister,

I know that now a days you are in immense pressure of putting together budget exercise at a time inflation, current account and fiscal deficit and what not, is haunting the Indian Economy but I am sure you will come out winner with flying colours.

In the recent past you have been warning all of us about the ill effect of ‘Gold Rush’ on the current account deficit and inflation. The point is well taken.

However there is a bigger monster called ‘Real Estate Bubble’ that needs to be addressed rather than spurt in Gold prices.

Let me try to explain;

There was a general perception formed that RBI, despite so many hints from your ministry to reduce interest rates, was not obliging. Instead it continued to cite an excuse that the inflation was not within tolerable limits to reduce interest rates.

Many a times you had not liked this reasoning by RBI and sometimes you were very vocal about it too.

Most of the India’s illustrated industrialists, time and again ridiculed RBI’s thinking by questioning if RBI could tame inflation by keeping interest rates high for so long. In fact according to them higher interest rates were detrimental to the economic growth. Major capital investments were kept on hold because of the high interest cost.

Further they advocated that a better and long term solution to tackle inflation was to boost economic growth by reducing interest rates. They felt that the inflation was not too high as it looks because the major contributor to the inflation figure was food inflation. Hence the food inflation should be viewed separately and treated differently. They argued that increasing interest rates would help taming general inflation but certainly not the food inflation because the real issue was from the supply side and not demand side. Hence it was essential to improve the food supply rather than keeping interest rates high.

One cannot deny that the issue of food inflation is actually a monster in the making.

It is agreed that it is a supply side problem but what are the reasons for this? Drought? Storage facilities? Distribution Network? Or less produce? All these are contributing to it in their own proportion.

However in future, one factor i.e. less produce is going to assume bigger magnitude.

Here comes the ‘Real Estate Bubble’ into play.

Has anybody thought of the impact of the ‘Real Estate Bubble’ on the food inflation? Yes, there is a direct consequence of it.

Since 2005-06 due to the realty boom, the land prices have shot up beyond any reasoning. The greedy builders were on the land buying spree over the years, till may be up to last year. They thought that fatter the land bank brighter would be their profit projections and they started buying land as if there was no tomorrow.

This resulted in hefty offers to the farmers for their land. A current generation farmer felt that he would not see so much money in his entire life time, if he had to continue cultivating land for the rest of his life or may be few more generations to come. The natural option that he exercised was to sell land. He thought that if he had money he could always buy grain from the market rather than producing it himself. He chose to absolve himself from the hectic procedure of cultivating land.

The greed of builders had descended on farmers now.

They started selling land for hefty amount and realizing their distant dreams. They built bigger houses equipped with latest amenities. They bought latest and costliest brands of cars. One has to visit villages to see for himself the number and brand of cars owned by the farmers and their lifestyle. They would put an average urban rich in to complex.

However this was a one time income and one time spend. So the initial outcome was what the economist called as ‘Consumption Driven Economic Growth’. This was reflected in the inflated profit margins of FMCG companies. Not to forget there was no follow up income to sustain continuous consumption in the long run.

On a flip side, due to hoarding of land by the builders, the land available for actual cultivation has contracted resulting in lower agricultural produce. This is one of the causes of ‘supply side’ issue of food inflation.

At the moment one may debate that this impact is not much to be worried about. But if the real estate bubble continues then trust me it is the worst dinosaur in the making.

Some time ago Mr. Finance Minister, you had made a very prudent statement that the need of the hour was to release money that has got blocked in real estate. This money had to come into circulation in order to boost liquidity and improve economic activities.

Unfortunately we didn’t see any follow up.

On the other hand the builder lobby as if ignorant to the ‘bubble’, has always advocated for various ways of inducing buyers to buy their unsold inventory. One such way is to reduce interest rates. Their justification is that it would make cheaper loans with lower EMI, available to the buyers.

It is very painful that industrialists and builders are giving advice that suits their interest without giving any importance to Indian economy as a whole and people at large.

But Mr. Finance Minister, it is you who should take an objective view of the situation in the interest of the nation. You should not fall prey to such ‘interested advices’.

The common man of India is looking up to you to take judicious action to burst this bubble.

Please don’t fall into trap of the realtors grumble that real estate industry is in trouble and it needed Government to support it.

They need to be educated the meaning of ‘Industry in trouble’. An industry is said to be in trouble if there are no buyers to its products even at bare minimum prices and not when there are plenty of buyers eager to buy but because of the high prices, are not able to buy.

This is a case of ‘Buyers in trouble’.

Realtors are in financial problems because of their greed of hitting gold mine. They had initially reinvested their revenues in the land purchases and later borrowed money to pump up land bank. They chose to put money into hoarding land rather than developing it and selling the units.

I am sure you will prefer to address the issue of Indian economy as a whole than that of few interested sections.

Yours truly,

Avinash Mainkar

avi02@yahoo.com

Why do some people crave for limelight?

 

Yesterday a friend of mine introduced me to his friend named Ashok, a music composer. I was told that Ashok used to assist a famous music director of yesteryears from hindi film industry and now works independently. My friend was full of praises for him and I being a music lover was excited to meet such a person and listen to his experiences and achievements.

Listening to his praises, Ashok responded bitterly by asking my friend to stop praising and further said that it is different in Pune than in Mumbai.  In pune people would proudly say that so and so music composer hails from our Pune or he belongs to our Pune but this doesn’t happen in Mumbai.  He further added that forget people in Mumbai at large but even many of the residents of the society that he lived in, were not aware of his name despite having lived there for more than a decade.

That sent me thinking why people from filmy background are always craving for lime light and  recognition of people at large.

I felt like telling him that boss excuse me but in Mumbai there are many achievers and from various fields.  Film industry is not the only industry that exists in Mumbai. There are TATAs, Ambanis, Garwares etc. besides Bachchans and Khans.

I am sure that these people don’t crave for publicity or public attention like Ashok was expecting for his fraternity.

As a matter of fact I would say that the famous names from the film industry are a subject of general knowledge and in today’s world there are many people who don’t have adequate general knowledge.

The other day I was watching a film promo of Aamir Khan’s film, where he was asked few general questions such as who was the finance minster of India.  He could now answer one such question.  What would you say to that? Should that minister crib that he was not recognized in India? No, it is just that one Aamir Khan’s general knowledge lacked his mention. 

But what would happen if it were otherwise? People like Ashok would certainly grumble that a central minister of India is not  even aware of Aamir Khan!  

To justify his stance Ashok asked me that how many would know the names of the lyricists of the famous songs ‘Munni badnam hui’ or ‘Sheila ki jawani’.  I thought to myself that these names were better off to be forgotten like these songs would be forgotten after a while.  I for sure would want my child to remember lyricist of a song ‘Eh mere vatan ke logo’ rather than ‘Munni badnam hui’ if at all he had to remember names of lyricists of hindi film songs.

 

What do you say?

एक डिस्चार्ज  तसा आणी असाही

संध्याकाळची वेळ होती. मी माझ्या एका जवळच्या मित्राला भेटायला एका हॉस्पिटलात गेलो होतो.

इमारतीत शिरत असतानाच समोरच्या दरवाजातून एक पुरुष आणी एक बाई बाहेर आली. पुरुष एक व्हील चेयर ढकलत होता. चेयर मध्ये एक म्हातारे आजोबा बसले होते. बरोबर असलेल्या बाईच्या हातात एक कापडाची थैली होती, त्यात आजोबांचे कपडे, ओषधे वगैरे दिसत होते. जवळच एक मोटार गाडी उभी होती त्यात आजोबांना हळुवार पणे बसवण्यात आले आणि तिघेही निघून गेले. तिघांच्याही चेहेऱ्यावर एक सुटकेचे समाधान दिसत होते.

साधारण अंदाज आला कि आजोबाना आज डिस्चार्ज मिळाला होता व त्यांनी एक सुटकेचा निश्वास टाकून घरचा रस्ता पकडला होता.

मनात असाच एक विचार आला कि त्या तिघांच्या ह्या क्षणी काय भावना असतील? नक्कीच एका संकटातून सही सलामत बाहेर पडल्या सारखे वाटत असावे!

थोडा वेळ माझ्या मित्राबरोबर मी बसलो, गप्पा मारल्या. वेळ असाच निघून गेला. साधारण रात्री ९ वाजता त्याचे जेवण झाले आणी दहाच्या सुमारे मी त्याला निरोप दिला. रात्रीच्या वेळी बाहेर जाण्यासाठी मागचा दरवाजा वापरावा असे वॉचमन म्हणाला आणी मी मागच्या बाजूला गेलो.

दरवाज्याजवळ पोहोचणारच होतो कि अचानक वातावरणात भकासपणा जाणवू लागला. समोरच्या जिन्यावरून पाच सहा माणसे शांतपणे उतरत होती. इतक्यात बाजूच्या लिफ्टमधून दोन नर्स आणी एक वार्डबॉय स्ट्रेचर ढकलत बाहेर आले. माझ्या काळजात चर्र झाले. सफेद चादरीने झाकलेले शव त्या स्ट्रेचरवर होते. कोणा एका माणसाचा मृत्यू झाला होता व ती सर्व माणसे त्या मृत व्यक्तीला घेऊन हॉस्पिटलातून बाहेर जात होती.

मनात पुन्हा विचार आला ह्या व्यक्तीला हॉस्पिटलातून बाहेर निघताना काय वाटत असेल? त्याच्या चेहेर्यावरची प्रतिक्रिया काय असेल? पण आता तर त्याला काही भावनाच नाहीत!

परंतु हाहि एक डिस्चार्जच नव्हता का?

Mila mouka to mara chouka nahi to phir 'Main hu Anna'.

Mila mouka to mara chouka nahi to phir 'Mai hu Anna'.

(मिला मौका तो मारा चौका नहीं तो फिर 'मै हूँ अण्णा')

Today our housemaid came in the morning and announced that she had to attend an urgent work hence would go off duty for around two hours in the day.

When enquired the reason she said that the Government has come out with a scheme to give monthly allowance of around Rs. 1000/- to the domestic helps.  The reason behind this is that they form part of an unorganized sector where yearly bonus, leaves and other facilities don’t exist.  

She had to go to fetch an ‘application form’ of the scheme.

There should not be two opinions about this good gesture from the Government and must be applauded.

However one should not ignore the fact that number of genuine and fictitious applicants that would get enrolled for this scheme.

In the recent past the Government of Maharashtra had conducted a survey of aided schools and realized that many of the schools that were getting aids didn’t exist at all but the Government was disbursing subsidies.

Based on the track record, one would comfortably say that some fictitious applications would come from the family and friends of these domestic helpers as well as from the people involved in the machinery of disbursing this allowance.  Not to mention that the number from the later section of people would be disproportionate.

It won’t be surprising if the later section indulge in such gimmicks as for them it would be like any other routine thing but what would be appalling is the first section where many would have supported Anna Hazare’s movement of ‘Freedom from corruption’ by wearing a cap carrying slogan ‘I am Anna’.

But the same people would hit a chouka in the given opportunity; otherwise they would say “I am Anna”.

Think positive....does it always help??

We have been all along taught to have positive thinking, no matter the kind of worst strikes us.  One should always assume that whatever happens; happens for the best.

Many persons swear by positive thinking and quite a few have been helped by it. Nevertheless, it is not a very effective tool and can be downright harmful in some cases. There are much better ways to get the benefits that positive thinking allegedly provides.

The other day a friend of mine while debating over this topic apprised me of the following phrase. 

"When life hands you a lemon, make lemonade."

As per the prevailing superstitious belief, a lemon is used to inflict back luck upon others.

So if one fine day morning, you find a lemon lying outside your door, don’t sulk. Think that someone had graced you with a lemon, go ahead, remove juice out of it and enjoy the drink too.  That is positive thinking.

That shot me pondering….

Is a lemon really a bad thing, something that you would rather not have, but now that you do have it, you will somehow salvage something by making lemonade?

No matter what happens to us in life we tend to think of it as ‘good’ or ‘bad’; and most of us tend to use the ‘bad’ label ten times as often as the ‘good’ label, resulting into what? Nothing but when we say something is bad repetitively, the odds grow overwhelming that we will experience it as such. That is when we need positive thinking. We have been given something bad, a real lemon, and we better scramble and make some lemonade out of it and salvage something out of this "bad" situation.

How tiring and tiresome!

Now think back on your own life. Can you recall instances of something that you initially thought was a bad thing that turned out to be not so bad after all or perhaps even an enormously good thing? Like the time when you were in a hurry to reach your office and were rushing to catch a train but you just missed it.  You had to wait for another train that would take another five minutes to come thereby further delaying your prospects of reaching the office early.

You feel horrible until you realise that the next train was a fast train and the one you missed was a slow train!  You would instantly change your mood by saying whatever happens; happens for the best.

You will find many instances in your life, some of them very significant such as the job you desperately wanted but didn't get only to find that a much better one came by and you would not have been able to accept it; had it not been for the earlier rejection.

Now let us propose something radical and revolutionary. Let us recommend that, no matter what happens to you, you do not stick a bad thing label on it. No matter what! You are fired from your job...you fall ill before an exam . . . or whatever. Of course these are horrible tragedies and terrible things to happen but take them as facts of life, approach them that way and treat them accordingly.

Take an example of a civil engineer who is awarded a contract to build a road.  When he surveys the landscape and finds a swamp, he does not treat it as a tragedy.  For him it is merely something that has to be addressed in the construction plan.

If you never label something as bad, then you don't need positive thinking and all of the stress, associated with getting something bad and experiencing it as such till you figure out how to make lemonade out of it, simply goes away.

This is a huge pebble in the positive thinking shoe. "This is bad. Really bad. It's a lemon but somehow I will make some lemonade out of it and then perhaps it won't be so bad."

First you assume it is bad and then you think you will somehow make it less bad. Don’t you think that there is a strong undertone of playing games and kidding yourself? Some people succeed. Many don't. And those who don't are devastated that the model they were trying so hard to build, caved in on them. That's why positive thinking can sometimes be harmful.

Can you actually go through life without labeling what happens to you as good or bad? Sure you can. You have to train yourself to do this. You have been conditioned to think of things as bad or good. You can de-condition yourself. It is neither easy nor fast but it is possible.

Let me give another example.  A cousin of mine broke his leg in an accident. What positive thinking would he do at that point of time? Could he afford to sit quite and analyse what good would come his way out of this?  NO, the fact of life was he had lost his leg and the next was how he would treat this fact.

He had to act fast to salvage the leg by rushing to an orthopedist without wasting another minute and get it set; rather than thinking anything else or brooding over it by saying, "Why did this have to happen to me? Bad things always come my way. I am in such pain. Who will hold the world up now that I am disabled?" This is simply baggage. You don't have to pick up this load and the only reason you do is because you were never told that you didn't have to.

Don't pick up that useless burden. Don't label what happens to you as bad. Then you won't need positive thinking and much of the stress in your life will simply disappear.

एका सामान्य माणसाची व्यथा.......

मी भारत देशाचा एक सर्व सामान्य नागरीक आहे जो समाजात होत असलेल्या अन्यायाने संतापतो, धगधगतो आणी थोड्याच वेळात थंड पडतो. काही क्षणासाठी स्वतःला चवताळलेला

वाघ समजतो आणी काही क्षणासाठी स्वतःला नपुंसक म्हणायला शरमतो. उदासीन म्हटले तर थोडे बरे वाटते. नक्की 'मी' कोण आहे हा विचार सारखा मनाला सतावत असतो.

खरे तर मी भ्याड झालो आहे. स्वतःचा मुळमुळीतपणा झाकायला सुशिक्षितपणाची चादर ओढतो; म्हणतो कि लढाया व झगडा हे काही सुशिक्षितपणाचे लक्षण नाही वा काम नाही. पण हाच अन्यायाविरुद्धचा झगडा चंदेरी पडद्यावर एक नायक करताना बघतो तेव्हा माझे मन खूप उड्या मारते, मी जोर जोरात टाळ्या वाजवतो आणि चित्रपटाला यशस्वी करतो. थोडक्यात मनाला थोडी शांती मिळवण्यासाठी चित्रपटाची तिकिटे विकत घेतो आणी निर्मात्याचे खिशे भरतो. चित्रपट संपला कि मी आहे तिकडेच.... मुळमुळीत.....

असेच दिवस जात असताना कोणी 'अण्णा हजारे' भ्रष्टाचाराच्या विरोधात आंदोलन पेटवितात तेव्हा माझ्या मनातला अंगार सुद्धा धग पकडतो. मन भारावून जाते, काय करू काय नको ते कळेनासे होते. मन भरारी घेते आणी दिल्लीकडे धावू लागते पण शरीर तिथेच क्षब्ध असते, दुसऱ्या क्षणी वाटते आझाद मैदानावर भ्रष्टाचार निषेध मेळावा भरवून आणावा पण राज्यकर्ते परवानगी देणार नाही असे म्हणून थांबतो, तिसऱ्या क्षणी विचार करतो कि घरासमोरच्या चौकात उभा राहून अण्णांच्या समर्थनात व राज्यकर्त्याच्या मस्तवालपणाच्या विरोधात आपले जळजळीत विचार मांडून समजात क्रांतीची बीजे पेरवावीत पण बायको खुळ्यात काढते म्हणून तिला माझी कदरच नाही असे पुटपुटत आवरते घेतो. असे बरेच स्फूर्तीने फुरफुरलेले विचार येतात आणी जातात मग शेवटाला दूरदर्शनसंचासमोर बसतो, खाऊन पिऊन भर पोटावर ढेकर देत, तंगड्या वर करून आडवा होतो आणी अण्णांच्या आंदोलनात सामील होतो.
मी बऱ्याच जणांना बघितले आहे जे घरात बायका मुलांपुढे जोर जोरात आरडा ओरडा करत असतात पण एकदा घरा बाहेर पडले कि भिगी बिल्ली बनून फिरतात. बायको कधीतरी वैतागून बोलते कि जेवढी बहादुरी आमच्या समोर दाखवता ना त्यातली थोडी तरी बाहेरच्या जगात दाखवा. तो नाक्यावरचा मवाली माझ्याकडे वाईट नजरेने बघतो ना, त्याला जाऊन जाब विचारा. तिकडे तर काही चालत नाही. तेव्हा तोच पुरुष जोरात उत्तर देतो, "मी काही मवाली आहे का, कोणा मवाल्याच्या तोंडी लागेन? मी एक सुशिक्षित माणूस आहे, रस्त्यावर मारामारी करणारा गुंडा नाही." बायको मनातल्या मनात पुटपुटते कि हल्लीच्या जगात काही लोक शंढपणाला 'सुशिक्षित' म्हणायला लागलेत. असो!!

समाजात कायदे कानून धुडकावून मस्तवालपाणे वागणारी माणसे व त्यांच्याकडे काणा डोळा
करणारी कायदा सांभाळणारी माणसे बघून तर मनात अंगार धगधगतो, असे वाटते की दोघांच्या बखोटीला पकडून जाब विचारावा कि काय हा अतिरेक मांडला आहे? ह्या मंडळीनी जणू काही सामान्य माणसाला समाजातून वजाच केला आहे. ज्याच्या सुरक्षेसाठी, ज्याचे आयुष्य सुखदायक करण्यासाठी सरकारने कायदे कानून बनवीले त्याच सामान्य माणसाची ह्यांनी नगण्यात गणती केली!

परवाचीच गोष्ट आहे, साधारण सकाळी अकरा वाजण्याचा सुमार होता. मी गोरेगावच्या सबवेतून पश्चिमेच्या दिशेला बाहेर पडलो. समोर पाणपोहीच्या दोन्ही बाजूला रस्ता माणसांनी गजबजून गेला होता. काम महत्वाचे होते व तसेच ठरल्या जागी पोहोचन्यासाठी वेळही थोडाच उरला होता, म्हणून पाठी फिरणेही शक्य नव्हते . जास्त विचार न करता मी पुढे पावूल टाकले. थोडा पुढे गेलो असता आढळले कि अर्धा अधिक रस्ता फेरीवाले आणी भाजीवाल्यांनी व्यापून टाकला होता. उरलेल्या रस्त्यावरून रिक्षा,गाड्या व माणसे एकामेकाला सांभाळत पुढे सरकत होती.


रस्त्याच्या उजवीकडच्या बाजूच्या फुटपाथवर ठेवलेले त्यांचे सामान आणी बाजूचे गटार सांभाळत, मिळेल त्या जागी पाय ठेवून उड्या मारत आगेकूच करायला मी सुरुवात केली. दोन चार उड्या मारल्यावर दिसले कि रस्त्याच्या डावीकडे मुन्सीपालीटीची 'सामान जप्त करणारी गाडी' उभी होती व त्याच्या अलीकडे पोलिसांची जीप उभी होती. मला हे काही बघवले नाही, मनात राग भरायला सुरुवात झाली, एकीकडे पुढे सरकायला जागा नाही म्हणून सगळी माणसे, रिक्षावाले, गाडीवाले वैतागले आहेत आणी दुसरीकडे मुन्सीपालीटीची गाडी शांतपणे उभी आहे आणी तिसरीकडे पोलीस काहीच हालचाल न करता गाडीत बसले आहेत. ह्यांना असे वाटत असावे कि आम्हाला कोण जाब विचारणार?


मी पोलिसांच्या गाडी ओलांडून जात होतो एवढ्यातच एक हवालदार जणू नुकताच कोणाला तरी भेटून जीपमध्ये शिरत होता. मनात खूप आले कि मी त्याला पकडून विचारावे कि हे सर्व काय चालले आहे? पण पावले नकळत पुढेच पडत होती. मनात द्वंद्व पेटले होते. थांबावे कि नेहमी प्रमाणे काणा डोळा करून निघून जावे. पण नंतर वाटले आत्ताही गुमान पुढे गेलो तर मनातला जळफळाट अजून वाढत राहील आणी मी स्वतःला माझ्या मुल्मुळीतपणा बद्दल माफ करू शकणार नाही. म्हणून ह्या वेळी मनाला धीर देत पुढे सरसाववलो व त्याला विचारले, "साहेब, बघा हा रस्ता फेरीवाल्यांनी एवढा व्यापला आहे कि माणसाना चालायला जागा उरली नाही." त्या हवालदाराने चमकून मागे वळून बघितले. त्याच्या चेहऱ्यावर त्रासिक भाव उमटले होते. तरीही मी पुढे रेटले, "आणी हे सर्व तुमच्या आणी मुन्सीपालीटीच्या गाडीच्या उपस्थितीत!!" तो काही बोलणार एवढ्यात मागच्या सीटवर बसलेल्या त्याच्या साहेबांनी मला हात दाखवत, ठीक आहे अशी मान हलवत पुढे जायचा इशारा केला आणी नकळत माझ्या पायांनी पुढे चालण्यास सुरुवात केली.


माझे बोलणे म्हणजे समुद्रात पडलेल्या एका थेम्बासारखे होते हे मला कळत होते तरीही मनाला थोडी शांती झाली होती.


मी जेव्हा हि घटना माझ्या बायकोला सांगितली तेव्हा तिने तर मला उलटे खडसावलेच, म्हणाली कि तुझे नशीब बलवत्तर म्हणून त्या हवालदाराच्या साहेबाने शांतपणे घेतले दुसरा कोणी असता तर पहिली तुझ्या कानाखाली पेटवली असती आणी हाकलवून दिले असते अथवा खोटी केस करून अडकवून टाकले असते. मग आमची काय परिस्थिती झाली असती ह्याची काही जाण आहे कि नाही? पुन्हा कधी असा शहाणपणा करायला जाऊ नकोस. स्वतःला टारझन समजतोस कि काय? एवढ्या मोठ्या जमावात बाकी कोणाला काहीच वाटले नाही आणी फक्त तुलाच एवढा त्रास झाला कि त्यांच्या तोंडी लागलास?


मला एका क्षणासाठी कळलेच नाही कि हीच का ती जी मला मुळमुळीत म्हणून हिणावते आणी आज पहिल्यांदा थोडी बहादुरी दाखवली तर वरती मलाच घाबरवते!!


आज जेव्हा मी मागे वळून त्या घटने कडे बघतो तेव्हा मला कळते कि माझ्या बहादुरीने कोणताच फरक पडला नव्हता. नाही त्या हवालदाराला का त्याच्या साहेबाला किंवा त्या मुन्सीपालीटीच्या गाडीवाल्यांना का त्या फेरीवाल्यांना!! सर्वात जास्ती दुखद म्हणजे तिकडे नेहमी होणार्या गर्दीला तर बिलकुलच नाही.

फरक फक्त एकाच माणसाला जाणवला तो म्हणजे मीच कि ज्याला बायकोचे चार शब्द ऐकायला लागले.